Większość z nas widząc białe „paprochy” na włosach i ramionach nie musi się długo zastanawiać aby stwierdzić – „mam łupież” i rzadko kiedy wymagamy potwierdzenia lekarza. Udajemy się do apteki i kupujemy „coś” na łupież. Czasami to wystarcza, czasem jednak wizyta u lekarza jest konieczna i trzeba sięgnąć po silniejsze środki. Wszystko zależy od przyczyn i przebiegu choroby, dlatego warto wiedzieć co wpływa na rozwój choroby, jak możemy mu zapobiec i co powinniśmy stosować.
Skąd się bierze łupież?
Procesy złuszczania starych, obumarłych komórek oraz tworzenia nowych na skórze zdrowego człowieka są systematyczne i kompletne. Zmiany te są łagodne i przebiegają niewidocznie, a cały cykl trwa ok. 28 dni. Jeśli jednak proces ten jest przyśpieszony – komórki jeszcze przed obumarciem ulegają złuszczeniu, pojawiają się pod postacią licznych, drobnych łusek w obrębie owłosionej skóry głowy, możemy mówić o łupieżu.
Jakie są przyczyny powstawania łupieżu?
Najczęstszą przyczyną powstawania łupieżu jest drożdżopodobny grzyb Malassezia furfur. Drożdżak ten jest składnikiem prawidłowej flory ludzkiej skóry, nie zawsze jednak wpływa na nią korzystnie. Zdarza się, że jego drażniące metabolity wywołują właśnie łupież.
Wpływ na powstawanie łupieżu mają również zaburzenia hormonalne. To one często odpowiadają za wygląd naszej skóry. Doskonale wie o tym każdy nastolatek. Okres dojrzewania to istna burza hormonów, a co za tym idzie problemy z cerą (trądzik) i przetłuszczającymi się włosami.
Zbyt duży poziom androgenu (hormon męski), progesteronu (hormon żeński) powoduje nadmierne wydzielanie się łoju, stanowiącego pożywkę dla grzybów Malassezia, a w konsekwencji łupież.
Kolejnym czynnikiem zaostrzającym problem łupieżu jest stres, brak wypoczynku, przemęczenie, a w efekcie osłabienie organizmu. Takie czynniki mogą również zaburzać pracę gruczołów łojowych i wywoływać chorobę.
Przyczyną łupieżu może być również niewłaściwa pielęgnacja włosów i skóry głowy. Zbyt częste stosowanie pianek, żeli, lakierów do włosów, produktów koloryzujących powoduje podrażnienia skóry.
Wiele osób sądzi, że za łupież może odpowiadać częste mycie głowy, należy jednak pamiętać że to tylko popularny mit! Zbyt rzadkie używanie szamponu do włosów, niedokładne spłukiwanie go wodą, powoduje że nie oczyszczamy skóry głowy, a jedynie stwarzamy znakomite środowisko do rozwoju grzybów i bakterii.
Jak się objawia i jakie są rodzaje łupieżu?
W zależności od odmiany łupieżu, przyczyny, objawy i sposób leczenia mogą zasadniczo się różnić. Dlatego, poza „lekkimi” przypadkami, należy bacznie obserwować zmiany na skórze i ich nie bagatelizować.
Najczęściej spotykamy się z łupieżem suchym (zwykłym) lub tłustym. Ten pierwszy objawia się suchymi, drobnootrębiastymi, początkowo szarobiałymi łuskami, które odrywają się samoistnie. Najwięcej jest go w szczytowej części głowy; wraz z postępem zmian chorobowych zajmuje też okolice ciemieniowe i skroniowe. Włosy mogą być bardziej suche i łamliwe, ale nie obserwuje się ich zwiększonego wypadania. Nie ma stanów zapalnych skóry. Nie można go jednak lekceważyć; nieleczony i zaniedbany może przerodzić się w łupież tłusty. Jest to już cięższa odmiana łupieżu łojotokowego. Pojawiają się wtedy żółtawe i tłuste łuski, tworzące strupy. Złuszczające kawałki naskórka są większe i nie ulegają samoistnemu odrywaniu. Tworzy się stan zapalny skóry głowy (zaczerwienienie, sączenie, nasilony świąd). Łupież tłusty może prowadzić do wypadania włosów.
Jak leczyć?
Skuteczną metodą przeciwdziałania powstawania łupieżu jest umiejętne mycie włosów preparatami dostosowanymi do aktywności gruczołów łojowych. Źle dobrane preparaty jedynie nasilają jego rozwój.
W przypadku pojawienia się łupieżu dobrze jest stosować kilka a nawet kilkanaście substancji czynnych mających różne spektrum działania.
Leczenie polega przede wszystkim na zahamowaniu wzrostu grzyba Malassezia furfur, eliminacji łojotoku, świądu a w końcowym etapie przywrócenie fizjologicznej równowagi skóry. Stosuje się preparaty zawierające:
ketokonazol (Nizoral, Noell, Zoxin-Med, Ketoxin Forte) – skutecznie hamuje syntezę substancji niezbędnej dla rozwoju grzyba, co prowadzi do jego obumarcia. Wykazuje dużą skuteczność w oczyszczaniu skóry głowy z łupieżu oraz w zapobieganiu jego nawrotom (profilaktyczne stosowanie raz w tygodniu). Niestety długotrwałe stosowanie może prowadzić do wystąpienia świądu oraz przesuszenia włosów.
octopirox (Ketoxin Forte, Mediket Plus, Ocerin OPX, H-Sebopurin) – hamuje wzrost grzyba, działa przeciwbakteryjnie, oczyszcza warstwę rogową naskórka z łusek łupieżu,
cyklopiroksolamina (Pirolam, Sebiprox, Stieprox) działa antybakteryjnie, grzybobójczo i przeciwzapalnie. Wykazuje lepszą tolerancję przez skórę głowy niż ketokonazol,
pirytionian cynku (Klorane, Head&Shoulders, Prolab) działa słabo antybakteryjnie i grzybobójczo, wymaga częstego stosowania. Ze względu na łagodne działanie może być używany przez długi czas,
siarczki selenu (Capitis Duo, Selsun Blue, Vichy Dercos) zmniejszają świąd, zaczerwienienie, złuszczanie naskórka i namnażanie grzyba. Po każdym umyciu należy dokładnie spłukać włosy, ponieważ szampony z tą substancją mogą odbarwiać jasne, siwe lub farbowane włosy. Długotrwałe stosowanie może nasilać łojotok,
olejek z drzewa herbacianego (Subrina Recept Intensive) działa grzybo- i bakteriobójczo. Jest dobrze tolerowany, ale może wywoływać alergie
ichtiol (szampon-żel Puri-Ichtilium) działa przeciwświądowo, zmniejsza podrażnienia oraz spowalnia proces złuszczania się naskórka
Jak zapobiegać?
Niezwykle istotnym elementem w procesie zapobiegania i pozbywania się łupieżu jest właściwie dobrana dieta, bogata w witaminy z grupy B, wit. A, E, PP. Najwięcej witamin z grupy B znajduje się w płatkach owsianych, jajach, kiełkach pszenicy, otrębach pszennych i drożdżach.
Warto też uzupełnić dietę o minerały: wapń, magnez, fosfor i potas. Wapń znajduje się głównie w fasoli, figach, soi i ziarnach słonecznika. Fosfor zaś w jajach, orzechach, nasionach, rybach i drobiu. Źródłem magnezu jest czekolada, orzechy, warzywa liściaste i banany. Ryby, cytrusy, pomidory, ziemniaki i mięso zawierają potas.
Właściwe odżywianie połączone z odpowiednią pielęgnacją włosów stanowi duże zabezpieczenie przed łupieżem.
Domowe metody na łupież:
w przypadku leczenia łupieżu zwykłego (suchego) przynoszącym efekty jest przed każdym myciem wcieranie w skórę głowy oliwy z oliwek,
na tłusty łupież wskazane jest wcieranie w skórę głowy soku z cytryny przez kilka minut, a następnie użycie szamponu przeciwłupieżowego,
skutecznym środkiem na łupież jest również olejek kokosowy, który należy wcierać w skórę głowy, a potem umyć włosy szamponem przeciwłupieżowym,
przy łupieżu zalecane jest również po każdorazowym umyciu płukanie skóry głowy wodą z octem lub wywarem pokrzywy,
pomocny w walce z łupieżem jest wcierany w głowę świeży liść z aloesu.
Leczenie łupieżu to proces wymagający czasu, cierpliwości i sumienności. Walkę z nim warto rozpocząć w początkowej fazie. Pozwoli nam to uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji, zarówno estetycznych jak i medycznych.
ostatnia zmiana: 15.02.2023 00:00:00
