Krótko o nadciśnieniu tętniczym

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze jest jedną z podstawowych przyczyn rozwoju choroby wieńcowej (obok palenia tytoniu oraz podwyższonego poziomu cholesterolu) i wysokiej śmiertelności spowodowanej zawałami mięśnia sercowego, które często są bezpośrednim następstwem miażdżycy tętnic wieńcowych.

Wyróżniamy dwa rodzaje nadciśnienia tętniczego: pierwotne i wtórne. Zdecydowana większość przypadków ma charakter nadciśnienia tętniczego pierwotnego, w którym bezpośrednia przyczyna nie jest do końca poznana, ale przypisuje się ją wadom genetycznym, a mianowicie występowaniem genów zwiększających wchłanianie sodu w nerkach, co prowadzi do nadmiernego kumulowania się tego pierwiastka w organizmie, a to z kolei sprzyja podwyższeniu wartości ciśnienia tętniczego.

Natomiast nadciśnienie wtórne ma podłoże w dysfunkcji naszego organizmu wywołanej różnego rodzaju chorobami, takimi jak: choroby nerek, schorzenia neurologiczne, niektóre typy nowotworów, choroby gruczołów wydzielniczych (np. nadczynność tarczycy), przyjmowanie leków lub też ciąża. W przeciwieństwie do nadciśnienia tętniczego pierwotnego nadciśnienie tętnicze wtórne można wyleczyć poprzez eliminację czynnika je powodującego.

Prawidłowe wartości ciśnienia występują w trzech zakresach:

• Optymalne: ciśnienie skurczowe 100-119mmHg i ciśnienie rozkurczowe 60-79mmHg;
• Prawidłowe: ciśnienie skurczowe 120-129mmHg i/lub ciśnienie rozkurczowe 80-84mmHg;
• Wysokie prawidłowe: ciśnienie skurczowe 130-139mmHg i/lub ciśnienie rozkurczowe 85-89mmHg.

Nadciśnienie tętnicze zaczyna się z chwilą gdy ciśnienie skurczowe przekracza wartość 140mmHg i/lub ciśnienie rozkurczowe przekracza wartość 90mmHg.

Wyróżniamy 3 stopnie nadciśnienia tętniczego:

• Ciśnienie skurczowe 140-159mmHg i/lub rozkurczowe 90-99mmHg,
• Ciśnienie skurczowe 160-179mmHg i/lub rozkurczowe 100-109mmHg,
• Ciśnienie skurczowe powyżej 180mmHg i/lub rozkurczowe powyżej 110mmHg.

Oddzielnym przypadkiem jest izolowane nadciśnienie tętnicze skurczowe, które występuje dosyć rzadko i charakteryzuje się prawidłową wartością ciśnienia rozkurczowego, tzn. że jego wartość jest mniejsza niż 90mmHg. Natomiast ciśnienie skurczowe przekracza 140mmHg, więc jest ono wyższe od wartości prawidłowych. Ten rodzaj nadciśnienia jest wyjątkowo trudny w leczeniu, gdyż większość leków obniża zarówno ciśnienie skurczowe, jak i rozkurczowe, a w tym wypadku chodzi tylko o obniżenie wartości ciśnienia skurczowego, pozostawiając bez zmian ciśnienie rozkurczowe.

Leczenie nadciśnienia tętniczego dzielimy na farmakologiczne i niefarmakologiczne. Przy niewielkich wartościach nadciśnienia początkowo wdraża się leczenie niefarmakologiczne, polegające na zmianie stylu życia:

1) Rzucenie palenia- każdy wypalony papieros powoduje chwilowy wzrost ciśnienia tętniczego, a także zwiększa ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca. Oprócz tego palenie w istotny sposób może obniżyć skuteczność działania niektórych leków hipotensyjnych (obniżających ciśnienie)

2) Obniżenie masy ciała - jeżeli występuje nadwaga lub otyłość. Istotne jest zwłaszcza pozbycie się otyłości typu brzusznego, natomiast zredukowanie masy ciała o 10 kg przyczynia się zwykle do obniżenia ciśnienia skurczowego o 5-20 mmHg.

3) Zmiana diety, polegająca na ograniczeniu spożycia :

• soli kuchennej; powinno się ograniczyć jej spożycie do 5 g na dobę.
• alkoholu: u mężczyzn do 500 ml piwa lub 200 ml wina lub 50 g wódki na dobę; u kobiet podane wyżej wartości należy zmniejszyć o połowę
• produktów zawierających tłuszcze zwierzęce (zamiast nich należy spożywać produkty zawierające nienasycone kwasy tłuszczowe, np. ryby, oliwa z oliwek, produkty pochodzenia roślinnego);

4) Zwiększenie aktywności fizycznej - powinien to być codzienny wysiłek o umiarkowanym natężeniu trwający 30-40 min. dziennie, np. chodzenie, pływanie, jazda na rowerze (należy natomiast unikać podnoszenia ciężarów).Jeżeli sama zmiana stylu życia nie wystarcza do obniżenia ciśnienia tętniczego wdraża się również leczenie farmakologiczne, o którym zawsze decyduje lekarz.

Należy pamiętać, że nadciśnienie nie boli i nie daje objawów somatycznych, a jego wykrycie jako choroby jest często przypadkowe, dlatego powinniśmy okresowo kontrolować ciśnienie tętnicze, np. podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu.