Zawał mięśnia sercowego

Serce

Serce stanowi centralny narząd układu krążenia. Możemy powiedzieć, że działa jak pompa ssąco-tłocząca. Tłoczy krew w naczyniach krwionośnych i utrzymuje ją w ciągłym ruchu. Dzięki temu procesowi tlen i substancje odżywcze docierają do wszystkich części organizmu. Serce pracuje przez całe życie człowieka, u dorosłego uderza ono około siedemdziesiąt razy na minutę, a ilość krwi przepompowanej w ciągu jednej minuty to około 5 litrów. Energię i tlen do tak wydajnej pracy dostarczają do serca naczynia krwionośne, które oplatają ten narząd tworząc wieńcowaty kształt (stąd nazwa naczynia wieńcowe).

Niedotlenienie

W sytuacji, gdy ilość tlenu i substancji energetycznych znajdujących się w naczyniach wieńcowych nie pokrywa aktualnego zapotrzebowania mięśnia sercowego, występuje choroba niedokrwienna serca. Najcięższą postacią tej choroby jest zawał serca, czyli martwica części mięśnia sercowego. Powstaje ona na skutek gwałtownego zamknięcia tętnicy wieńcowej przez zakrzep krwi lub blaszkę miażdżycową. Sporadycznie martwica może powstać w wyniku skurczu tętnic wieńcowych lub w nagłym silnym stresie. Zawał serca może poprzedzać tzw. stan przedzawałowy. Bywa on bezobjawowy lub może przebiegać z zaostrzeniem dusznicy bolesnej (czyli zaostrzeniem przewlekłej niewydolności wieńcowej).

Zawał

Typowe objawy zawału to: ból w klatce piersiowej umiejscowiony najczęściej za mostkiem, promieniujący do barków, ramion (częściej lewego), szyi i żuchwy. Może on promieniować także do żeber, pleców miedzy łopatkami oraz brzucha. Charakteryzuje go duże nasilenie i długi czas trwania. Ból wieńcowy trwający dłużej niż 20-30 minut, utrzymujący się w spoczynku i nie ustępujący po podaniu preparatu z nitrogliceryną wymaga szybkiego wezwania pomocy medycznej. Inne objawy zawału to: uczucie lęku, poty, osłabienie a nawet omdlenie. Wyjątkowo spotyka się bezbólowe postacie zawału, których pierwszym objawem może być obrzęk płuc, nagłe osłabienie, zaburzenie rytmu serca lub zawałowy obraz w badaniu EKG. Bezbólowa postać zawału mięśnia sercowego występuje najczęściej u osób chorujących na cukrzycę lub u osób w podeszłym wieku.

Pomoc

Szybka specjalistyczna pomoc lekarska w przypadku tej choroby jest bardzo ważna.
W szpitalu w celach diagnostycznych oprócz wywiadu przeprowadza się badanie poziomu enzymów świadczących o obecności i wielkości martwicy mięśnia sercowego, elektrokardiogram (EKG), echokardiografię. Aby przywrócić przepływ krwi w zamkniętej tętnicy wieńcowej podaje się leki rozrzedzające krew (tzw. trombolityczne) i udrażnia się zamknięte naczynie. W celu udrożnienia naczyń wykonuje się koronografię. Koronografia – czyli badanie tętnic wieńcowych z kontrastem uwidacznia naczynia wieńcowe i pozwala zlokalizować miejsce, w którym doszło do ich zamknięcia. Jeśli jest to możliwe - podczas koronografii wykonywana jest angioplastyka wieńcowa. Polega ona na wprowadzaniu do tętnicy wieńcowej cewnika z balonikiem, który udrażnia tętnicę w zablokowanym miejscu. Aby zmiejszyć ryzyko ponownego obkurczenia się naczynia, do światła tętnicy może zostać wprowadzony tzw. stent, czyli mała metalowa rurka o siateczkowatych ścianach. W przypadkach, w których nie można zastosować terapii lekami rozrzedzającymi krew lub nie można wykonać angioplastyki wieńcowej stosuje się zabieg chirurgiczny o potocznej nazwie by-passów (pomostowanie tętnic wieńcowych), mający na celu poprawę ukrwienia serca.

Profilaktka

Profilaktyka choroby wieńcowej oraz zawału serca, a także terapia po zawale odgrywa bardzo istotną rolę. Oprócz stosowania leków przepisanych przez lekarza na receptą należy dbać o zdrowy styl życia. Powinniśmy w miarę możliwości unikać stresów, badać poziom cholesterolu oraz cukru we krwi. Dbać o prawidłową dietę oraz właściwą masę ciała. W przypadku osób palących papierosy, należy bezwzględnie porzucić ten nałóg. Zalecane jest także ograniczenie spożycia alkoholu. Kontrolować należy ciśnienie tętnicze krwi oraz w miarę możliwości być aktywnym fizycznie.