mgr farmacji Aneta Maniak

Bezpieczeństwo stosowania NLPZ u ludzi starszych

udostępnij:

Populacja ludzi starszych stanowi obecnie około 15% całego społeczeństwa i stale się powiększa. Ludzie starsi stosują jednocześnie bardzo wiele leków z różnych grup farmakologicznych. Najbardziej popularną grupę wśród tych leków stanowią niesteroidowe leki przeciwzapalne. Około 30% osób w podeszłym wieku przyjmuje te leki w sposób przewlekły, a niejednokrotnie ich nadużywa. Część tych lekarstw przepisywana jest przez lekarzy, a część kupowana dodatkowo bez recepty. Nagminne jest jednoczesne stosowanie kilku leków przeciwbólowych z różnych grup chemicznych np. aspiryny przy przeziębieniu, paracetamolu lub ibuprofemu przy bólach głowy, ketoprofemu przy zmianach zwyrodnieniowych. Pacjenci nieświadomie przyjmują jednocześnie te same substancje chemiczne pod różnymi nazwami handlowymi, przez co dawka leku w organizmie może przekroczyć dozwolone normy. Powoduje to dosyć istotny wzrost ryzyka działań niepożądanych.

Do najpopularniejszych należą dolegliwości ze strony układu pokarmowego:

  • Owrzodzenia żołądka i dwunastnicy

  • Nudności

  • Zgaga

  • Wymioty

  • Krwawienia

Ponadto mogą wystąpić zmiany skórne (pokrzywka, rumień).

W cięższych przypadkach może dojść do zaburzenia funkcji nerek lub ich ostrej niewydolności, uszkodzenia wątroby oraz do zaburzeń ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Aby ograniczyć działania uboczne nie należy stosować jednocześnie kilku leków przeciwbólowych. Poza tym leczenie należy rozpocząć najlepiej od średniej dawki, a następnie zmniejszyć ją do najmniejszej skutecznej. Jeżeli lek nie przynosi początkowo pożądanego efektu, nie zmieniamy go na inny, bowiem, aby był skuteczny musi być stosowany przez określony czas (np. tydzień – dwa). Wszystkie objawy uboczne NLPZ wzrastają wraz z wielkością dawki leku, czasem stosowania oraz z wiekiem chorego.

Główną rolę odgrywa tutaj wiek pacjenta. Wynika to z faktu, iż z biegiem lat dochodzi do zmian ilościowych w organizmie. Maleje całkowita masa ciała, zanika tkanka mięśniowa, natomiast przyrasta tkanka tłuszczowa. W związku z tym stężenie leku we krwi zwiększa się. Następuje również zmniejszenie ilości wody w organizmie, przez co leki mają wyższe stężenie. Ponadto zmniejsza się stężenie białka, co również podnosi aktywną frakcję leku. Wszystkie te zmiany związane ze starzeniem się organizmu zwiększają prawdopodobieństwo kumulacji substancji chemicznej i mogą tym samym sprzyjać działaniom toksycznym.

Wraz z upływem lat upośledzeniu ulega praca wątroby, która uczestniczy między innym w metabolizmie leków, a w związku z tym są wolniej inaktywowane i wolniej usuwane z organizmu.

Istotną rolę w podwyższeniu stężenia leków w organizmie odgrywa upośledzenie czynności nerek, dlatego też osoby w wieku podeszłym powinny stosować mniejsze dawki. Bowiem w przeciwnym razie może dojść do kumulacji leku w organizmie i nasilenia jego działań niepożądanych.

Generalnie pacjenci starsi wymagają stosowania mniejszych dawek leków niż osoby młodsze, natomiast z doświadczenia wiemy, że tak nie jest. Osoby starsze bowiem, oprócz leków przeciwbólowych przepisanych przez lekarza, przyjmują preparaty przeciwbólowe kupowane bez recepty. Stosowanie NLPZ wiąże się z niebezpieczeństwem interakcji z innymi lekami. Pacjenci w podeszłym wieku cierpią na liczne schorzenia, w związku z czym przyjmują liczne leki z różnych grup terapeutycznych. Niesteroidowe leki przeciwzapalne ograniczają skuteczność leków stosowanych między innymi w leczeniu chorób sercowo-naczyniowych np. beta-adrenolityków, inhibitorów angiotensyny, diuretyków, itp.

Pamiętajmy więc, aby wszelkiego rodzaju preparaty przeciwbólowe dostępne bez recepty, stosować w sposób doraźny. Czas stosowania tych leków ma być krótki około 1 – 3 dni. W przypadku, gdy objawy nie ustąpią, należy zgłosić się do lekarza, ponieważ ból może być sygnałem poważnej choroby.

;