Gruczoł krokowy (prostata), nazywany również sterczem to gruczoł kształtu jadalnego kasztana przylegający od dołu do pęcherza moczowego .W czasie badania per rectum jest wyczuwalna, na skutek występowania jej do przodu od bańki odbytnicy. Przez miąższ prostaty (część sterczową) przebiega cewka moczowa męska, do której dostarczana jest wydzielina gruczołu w czasie ejakulacji. Wydzielina jest mętna, biaława i nadaje charakterystyczny zapach nasieniu.
Prostata swoją ostateczną budowę, wielkość i funkcje osiąga w wieku 20-25 lat i bez widocznych zmian pozostaje do mniej więcej 50 roku życia. Wraz z wiekiem gruczoł może ulegać fizjologicznemu powiększeniu na skutek rozrostu płata środkowego gruczołu (45-50 rok życia).
Patologie gruczołu krokowego
1. Zapalenie gruczołu krokowego
powstaje najczęściej na skutek przedostania się bakterii ze światła cewki moczowej, a więc w czasie przebiegu jej zapalenia lub zwężenia, bądź po wprowadzeniu cewnika lub cystoskopu. W początkowym okresie pojawia się gorączka, częstomocz i uczucie pieczenia w cewce. W moczu pojawia się ropa i krwinki czerwone. Badaniem przez odbyt stwierdza się powiększenie i bolesność uciskową stercza.
Leczenie polega na ciepłych okładach w okolicach krocza, podawaniu antybiotyków lub sulfonamidów.
2. Przerost gruczołu krokowego
jest to łagodny nowotwór, który pojawia się po 50 roku życia na skutek długotrwałego działania stymulującego androgenów i jest najczęstszą przyczyną zaburzeń w oddawaniu moczu.
Wśród objawów przerostu prostaty najczęściej występują:
- częste oddawanie moczu, także w nocy;
- gwałtowne parcie na pęcherz;
- wyciekanie moczu kroplami w końcowej fazie oddawania moczu;
- słaby strumień moczu;
- wydłużony czas oddawania moczu;
- silne bóle w dole brzucha.
Początkowo dolegliwości nie są bardzo nasilone i można nauczyć się z nimi żyć jedynie nieco ograniczają normalną codzienną aktywność. W tym stadium przerostu gruczołu krokowego warto stosować preparaty naturalne, pochodzenia roślinnego, które są bezpieczne i nie powodują efektów ubocznych, za to poprawiają komfort życia. Dzięki zawartości licznych składników leczniczych (garbników, steroidów roślinnych, flawonidów, kwasów wielofenolowych, amin biogennych i olejków eterycznych) wykazują działanie przeciwobrzękowe, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Obniżają napięcie mięśni gładkich pęcherza i cewki oraz pobudzają regenerację nabłonka gruczołu krokowego.
Preparaty pochodzenia roślinnego przynoszą subiektywną poprawę u około 60-80 % chorych we wczesnych stadiach łagodnego rozrostu stercza.
3. Rak gruczołu krokowego
jest chorobą spotykaną dosyć często (ok. 6% mężczyzn powyżej 60 roku życia). Rozwija się powoli. Przerzuty pojawiają się głownie w kościach miednicy, kręgosłupa i są przyczyną dokuczliwych bóli. Objawy są podobne jak w przypadku przerostu gruczołu, w tym że towarzyszy wspomniany ból kości.
Leczenie polega na operacyjnym wycięciu prostaty wraz z pęcherzykami nasiennymi, dobre wyniki daje także terapia estrogenami, a w przypadku zaawansowania choroby stosuje się chemioterapię.
Wielu pięćdziesięcio– i sześćdziesięcioletnich mężczyzn żyje z pewnymi objawami przerostu gruczołu krokowego. Świadczą one o istnieniu łagodnego rozrostu gruczołu, zwanego gruczolakiem stercza. Po siedemdziesiątce mogą u większości mężczyzn pojawić się inne dolegliwości ze strony gruczołu krokowego oraz zaburzenia czynnościowe.
Należy liczyć się z tym, że łagodny rozrost gruczołu krokowego może dotknąć każdego mężczyznę po przekroczeniu pewnego wieku, dodatkowo sprzyja temu otyłość i dieta obfitująca w tłuszcze. Obowiązują więc podobne zasady profilaktyki, jak przy wielu innych chorobach: zdrowa dieta, ruch oraz kontrola wagi.
Na szczęście, dysponujemy dziś coraz lepszą diagnostyką i terapią chorób gruczołu krokowego, a dzięki coraz większym osiągnięciom w medycynie chirurgia będzie tu wkraczać coraz rzadziej. Aby jednak w porę rozpocząć kurację, po zauważeniu niepokojących objawów ze strony dróg moczowych pacjent powinien niezwłocznie zgłosić się do urologa, który dzięki badaniom może stwierdzić rodzaj schorzenia i stopień zaawansowania choroby.