Pyłki roślin są obok roztoczy kurzu domowego najpopularniejszą przyczyną uczuleń na naszej szerokości geograficznej. Ziarna pyłku, czyli elementy rozrodcze roślin, zawierają białka, które u osób podatnych mogą wywoływać nieprawidłową, nadmierną reakcję układu odpornościowego i powodować objawy nadwrażliwości ze strony dróg oddechowych, śluzówek i skóry. Nasilenie tych objawów jest ściśle związane ze stężeniem (ilością) pyłków w powietrzu, które zmienia się w zależności od pory roku, warunków atmosferycznych i wielkości populacji danej rośliny.
W Polsce sezon pylenia najbardziej alergogennych gatunków może trwać nawet od lutego aż do późnej jesieni! Jako pierwsze, już pod koniec zimy, zaczynają pylić takie drzewa jak olsza, leszczyna, następnie nadchodzi okres pylenia niezwykle „popularnej” wśród alergików brzozy. Od końca maja do początku lipca pylą trawy i zboża, późnym latem chwasty takie jak bylica czy komosa. Warto w tym miejscu zauważyć, że nie wszystkie pylące rośliny „uczulają”. Pyłek niektórych z nich, na przykład sosny czy też pokrzywy, mimo że występuje w powietrzu w bardzo wysokim stężeniu, wielokrotnie wyższym od innych gatunków, to nie ma praktycznie żadnego znaczenia w wywoływaniu objawów.
Symptomy alergii na pyłki dotyczą najczęściej śluzówek układu oddechowego, głównie nosa, powodując wodnisty, uporczywy katar, potocznie zwany siennym. Częste jest także zaczerwienienie i łzawienie spojówek. W ostrzejszym przebiegu, może dojść do wystąpienia astmy oskrzelowej. Alergie sezonowe są dość częste i co ważne, dotyczą nie tylko dzieci i młodych osób, ale mogą pojawiać się po raz pierwszy także u osób w średnim i starszym wieku.
Diagnostyka alergii na pyłki roślin opiera się na charakterystycznym wywiadzie obejmującym sezonowość, czyli czas występowania objawów, nasilania się dolegliwości w miejscach kwitnienia roślin (parki, łąki, pola), a zmniejszania się objawów w pomieszczeniach zamkniętych i po deszczu. Dla potwierdzenia nadwrażliwości lekarz może zlecić wykonanie punktowych testów skórnych, które polegają na naniesieniu niewielkiej ilości alergenu na powierzchnię skóry i następnie wprowadzeniu ich w głąb naskórka. Pojawiający się bąbel i zaczerwienienie w miejscu podania substancji uczulającej świadczą o uwalnianiu histaminy, czyli wytwarzanej przez nasze ciało substancji odpowiedzialnej za większość objawów alergii.
Leczenie obejmuje regularne stosowanie - przez cały okres pylenia - leków przeciwhistaminowych w formie tabletek, syropów lub miejscowo działających kropli do nosa i oczu. W poważniejszych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie donosowych steroidów o działaniu przeciwzapalnym, a w przypadku astmy oskrzelowej - wziewnej formy tych leków. Dobrą skutecznością, w kontekście ograniczania objawów i zapobieganiu progresji choroby, cechuje się immunoterapia, czyli tak zwane odczulanie. Polega ona na cyklicznym podawaniu wzrastającej dawki alergenu w celu wywołania tolerancji organizmu. Leczenie tego rodzaju jest jednak kosztowne i musi być przeprowadzane w specjalistycznych ośrodkach pod kontrolą lekarza.
Dla złagodzenia przebiegu alergii pyłkowej niebagatelną rolę odgrywa profilaktyka. Sprowadza się ona w tym przypadku do unikania nadmiernego i niepotrzebnego kontaktu z alergenami. Osoby cierpiące z powodu sezonowych uczuleń na pyłki powinny, w okresie pylenia, ograniczać do niezbędnego minimum czas spędzany w miejscach, gdzie licznie występują alergogenne gatunki roślin, szczególnie w suche i ciepłe dni. Takie postępowanie ułatwiają publikowane w prasie, telewizji bądź Internecie, komunikaty pyłkowe, które pacjenci powinni śledzić na bieżąco, a także specjalne kalendarze.
ostatnia zmiana: 15.02.2023 00:00:00
