mgr farmacji Ewelina Rogala

Leki dla dzieci - bezpieczne stosowanie preparatów bez recepty (OTC)

Dzieci, zwłaszcza te najmłodsze, stanowią grupę pacjentów szczególnie wrażliwych i wymagających dokładnej opieki, w tym także medycznej. Niezwykle istotne jest, aby rodzice rozumieli zasadniczą różnicę pomiędzy organizmem swoim, a nie w pełni jeszcze rozwiniętym ciałem młodego człowieka, oczekującego troski oraz bezpieczeństwa. Leczenie dzieci wymaga wnikliwej wiedzy, jednak już kilka prostych wskazówek pozwoli rodzicom i opiekunom uczestniczyć w procesie leczenia, niewymagającego lekarskiej interwencji.
Dzieci, poza mniejsza masą i powierzchnią ciała, charakteryzują się także niedokładnie jeszcze rozwiniętymi układami enzymatycznymi. Tym samym w znacznie odmiennym od dorosłych stopniu, narażone są zarówno na działanie leków, jak i na późniejszą ich eliminację. Dlatego też preparaty stosowane u najmłodszych pacjentów podaje się w większych odstępach czasowych, stosuje się również mniejsze dawki.

Leki stosowane zewnętrznie

Użytkowanie leków działających miejscowo jest bardzo ważnym elementem procesu leczenia. Skóra dziecka różni się znacząco od skóry osoby dorosłej. Jest zdecydowanie delikatniejsza, będąc tym samym bardziej podatną na wszelkie wpływy środowiska zewnętrznego. Jej funkcja protekcyjna jest zdecydowanie mniejsza niż u dojrzałego człowieka, co za tym idzie leki stosowane zewnętrznie lepiej się przez nią wchłaniają, działają szybciej oraz bardziej toksycznie. Bardzo ważne jest, aby u dzieci nie stosować substancji silnie rozgrzewających, jak kamfora, czy etanol, ponieważ mogą one wywołać duże spustoszenie w organizmie młodego człowieka, wynikające z wielu działań niepożądanych tychże składników.

Leki w przebiegu gorączki

Ilościowa definicja określa gorączkę jako ciepłotę ciała powyżej 38ºC w przypadku mierzenia jej w odbycie, 37,8ºC - w jamie ustnej lub 37,2ºC - w dole pachowym. Już tak wysoka temperatura wymaga zastosowania leku przeciwgorączkowego, jednak nie wszystkie preparaty z tej grupy mogą być u maluchów bezpiecznie stosowane.

Paracetamol (acetaminofen) jest lekiem pierwszego wyboru polecanym w przypadku leczenia gorączki oraz bólu u dzieci powyżej 3 miesiąca życia. Dostępny jest on w postaci syropów, tabletek oraz czopków. W przypadku tych ostatnich warto zaznaczyć, iż wchłaniają się one słabiej, a czas ich działania jest różny u poszczególnych osób (może wynosić od 1 aż do 4 godzin !!!). Dlatego ta postać nie jest polecana. Po pewnym czasie rodzice nie widząc efektu, podają dziecku kolejny czopek czym mogą przyczynić się do przedawkowania leku. Pewne obawy może budzić także fakt, iż paracetamol jest substancją hepatotoksyczną, czyli wykazuje on działanie uszkadzające wątrobę. Nie dotyczy to jednak dzieci. Wątroba malucha nie posiada bowiem enzymów odpowiedzialnych za metabolizm paracetamolu (zachowuje się tak jakby leku „nie zauważała”).

Kolejną polecaną substancją, która sprawdza się doskonale w leczeniu gorączki u dzieci jest ibuprofen. Jest on lekiem z grupy NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych). Można go bezpiecznie podawać dzieciom od 6 miesiąca życia. Inne leki przeciwzapalne stosuje się wyłącznie według dokładnych zaleceń lekarza.

Leczenie kaszlu

Kaszel bardzo często jest objawem współtowarzyszącym przeziębieniu. Obecnie w aptekach możemy znaleźć całą gamę leków zwalczających tę uporczywą dolegliwość. Istotne jest to, aby rodzice umieli wybrać odpowiedni preparat dla swojego dziecka. Pomocy w tej kwestii chętnie udzieli farmaceuta. Należy odróżnić męczący „kaszel suchy” od „kaszlu mokrego”, ponieważ na oba te rodzaje stosuje się różne medykamenty. „Kaszel suchy” leczymy preparatami przeciwkaszlowymi, natomiast na „mokry” najlepiej wpływają leki wykrztuśne, rozrzedzające wydzielinę i ułatwiające wykrztuszanie. W żadnym wypadku nie wolno stosować preparatów przeciwkaszlowych na „kaszel mokry”, gdyż blokujemy wtedy naturalną funkcję odkrztuszania, powodując zaleganie wydzieliny, co w efekcie może doprowadzić nawet do zapalenia płuc. U małych dzieci poleca się leki zawierające naturalne substancje roślinne, gwajakol, bromoheksynę oraz ambroksol. Preparaty przeciwkaszlowe można stosować jedynie doraźnie, ponieważ zawierają substancje uzależniające. Należy dbać o to, aby leki nie zawierały alkoholu oraz innych substancji, które można stosować u starszych dzieci, jak efedryna czy kodeina.

Wskazówki ogólne

W przypadku dzieci nie ma terapeutycznie uzasadnionego wskazania do stosowania leków doodbytniczo. Droga ta nie gwarantuje lepszej skuteczności, polecana jest w wypadku maluchów, dla których, z różnych powodów przyjęcie preparatu doustnie jest niemożliwe.

UWAGA!

Ważne jest także dokładne dozowanie leku. W przypadku małego organizmu już niewielkie różnice w sposobie dawkowania mogą doprowadzić do przekroczenia wskazanej ilości. Dlatego do odmierzania syropów oraz kropli polecane są strzykawki lub odpowiednie miarki.


Niejednokrotnie można spotkać się z łączeniem leku z podawanym pokarmem, np. z mlekiem bezpośrednio w butelce. Sposób ten wydaje się z pozoru skuteczny, aczkolwiek warto pamiętać, że mleko, bogate w wapń, może przyczynić się do zmniejszenie skuteczności działania preparatu. Metodę tą można stosować jedynie w przypadku płynów obojętnych, jak np. woda, czy niektóre soki.

PAMIĘTAJ!

Dziecko różni się diametralnie od nas, osób dorosłych. Jeżeli będziemy tego świadomi, możemy w pełni kontrolować nie tylko wychowanie oraz kształtowanie charakteru młodego człowieka, ale również zadbać o jego zdrowy i bezpieczny rozwój.

ostatnia zmiana: 15.02.2023 00:00:00