Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) to wyjątkowo groźny dla życia stan, objawiający się utratą świadomości, brakiem oddechu bądź nieprawidłowym oddechem i brakiem fali tętna, podczas którego gwałtownemu niedotlenieniu ulegają najbardziej wrażliwe tkanki układu nerwowego i mięśnia sercowego. Do NZK dochodzi najczęściej w wyniku postępujących chorób układu sercowo-naczyniowego, a ponieważ schorzenia tego typu dotykają coraz większej grupy ludzi, liczba pozaszpitalnych przypadków NZK szybko wzrasta.
Do zatrzymania krążenia może także dojść na skutek urazu, wypadku, utonięcia, zatrucia etc., co jeszcze bardziej zwiększa prawdopodobieństwo, że każdy z nas może niespodziewanie stać się świadkiem takiego zdarzenia. Jakość pomocy udzielonej w pierwszych, najistotniejszych minutach po ustaniu krążenia zależy wyłącznie od naszych umiejętności, a ponieważ stawką jest ludzkie życie, warto zapoznać się z podstawowymi zasadami udzielania pomocy i wiedzę tą systematycznie poszerzać.
Specjaliści podkreślają nadzwyczaj istotną rolę ratownika niemedycznego (potencjalnie może nim być każdy z nas!) w tak zwanym ”łańcuchu przeżycia”, czyli sekwencji kolejno wykonywanych czynności mających na celu maksymalne zwiększenie szans poszkodowanego na przeżycie. Szybkie rozpoznanie NZK, wezwanie pomocy i rozpoczęcie prawidłowej resuscytacji zwiększa te szanse kilkukrotnie! Z tego powodu Europejska Rada Resuscytacji tworzy i systematycznie aktualizuje łatwe do zapamiętania algorytmy postępowania podczas udzielania pierwszej pomocy tak, aby uczynić ją możliwie skuteczną, a jednocześnie nieskomplikowaną. Najnowsze wytyczne ERR przewidują następującą sekwencję postępowania:
Po pierwsze zapewnij bezpieczeństwo sobie, poszkodowanemu i pozostałym świadkom zdarzenia. Jest to szczególnie ważne na miejscu wypadku komunikacyjnego.
Oceń świadomość poszkodowanego delikatnie potrząsając go za ramiona i pytając głośno „czy Pan/Pani mnie słyszy?” Jeśli osoba nie reaguje, krzycząc wezwij na pomoc inne osoby.
Odwróć nieprzytomnego na plecy, udrożnij drogi oddechowe. Sprawdź czy w ustach poszkodowanego nie ma ciał obcych, następnie jedną ręką odciągnij jego głowę do tyłu, przytrzymując za czoło, drugą unieś żuchwę ku górze. Nie zmieniając powyższego ułożenia nachyl się nad twarzą poszkodowanego poszukując prawidłowego oddechu (poświęć na to najwyżej 10 sekund). Oceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej, nasłuchuj szmerów oddechowych i próbuj wyczuć ruch powietrza na swoim policzku. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, co do prawidłowości oddechu, postępuj dalej tak jakby był on nieprawidłowy.
Nie badaj tętna! Po pierwsze prawidłowa ocena tętna na miejscu wypadku jest trudna, po drugie statystyki wskazują, że zatrzymaniu oddechu zazwyczaj towarzyszy także zatrzymanie krążenia.
Wezwij służby ratunkowe dzwoniąc pod numer alarmowy 112 lub 999 albo wskaż osobę, która ma to uczynić. Podczas rozmowy opisz stan poszkodowanego i dokładnie określ miejsce zdarzenia.
Rozpocznij uciskanie klatki piersiowej. Uklęknij obok poszkodowanego, ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej, poniżej połowy mostka, nadgarstek drugiej ręki ułóż na już położonym, pochyl się nad poszkodowanym tak, aby wyprostowane ramiona były ułożone pod kątem prostym do mostka. Uciskaj klatkę piersiową na głębokość 5 cm z częstotliwością nieco mniejszą niż dwa uciski na sekundę (100 na minutę).
Po wykonaniu 30 uciśnięć ponownie udrożnij drogi oddechowe odchylając głowę do tyłu i unosząc żuchwę. Palcem wskazującym i kciukiem ręki, którą odchylasz czoło poszkodowanego zaciśnij szczelnie jego nos, usta pozostaw otwarte jednocześnie unosząc ciągle żuchwę ku górze. Obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami i wtłaczaj powoli powietrze przez około sekundę, obserwując czy klatka piersiowa poszkodowanego się unosi (jeśli tak, oddech ratowniczy jest efektywny). Wykonaj jeszcze jeden taki wdech i ponownie przystąp do uciskania klatki piersiowej.
Kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i wdechy na przemian, w stosunku 30:2, aż do momentu, gdy poszkodowany zacznie samodzielnie prawidłowo oddychać albo na miejscu zjawią się wykwalifikowani ratownicy lub, gdy ulegniesz wyczerpaniu.
Jeśli w czynnościach resuscytacyjnych mogą uczestniczyć inni świadkowie zdarzenia, ratujący, aby zapobiec zmęczeniu, powinni zmieniać się co 2 minuty stosując ten sam sposób postępowania i minimalizując przerwy w resuscytacji podczas zmian.
Pamiętajmy, że udzielenie pomocy osobie poszkodowanej w zakresie, na jaki pozwala nam nasza wiedza, jest naszym prawnym, ale przede wszystkim moralnym obowiązkiem. Dzięki znajomości podstawowych zabiegów resuscytacyjnych możemy podarować drugiemu człowiekowi życie.
Zobacz również - Każdy z nas może pomóc
ostatnia zmiana: 15.02.2023 00:00:00