Czym jest zaćma?
Zaćma jest jedną z najczęstszych chorób oczu. Polega na zmętnieniu soczewki, które w zależności od zaawansowania prowadzi do różnego stopnia zaburzeń widzenia. W zdrowym oku soczewka jest zupełnie przezroczysta i promienia świetlne nie napotykają żadnej przeszkody – dzięki temu powstaje wyraźny obraz obserwowanego przedmiotu. Gdy soczewka jest mętna, światło jest w niej załamywane i powstały obraz jest nieostry.
Objawy zaćmy
Do najczęstszych objawów zaćmy należą:
- zamglone widzenie,
- niewyraźne, podwójne widzenie konturów przedmiotów,
- problemy z widzeniem w jasnym świetle,
- szybkie męczenie się oczu,
- zniekształcone widzenie przedmiotów,
- zaburzenia widzenia kolorów (osłabienie widzenia barw zimnych – niebieskiego, fioletowego, a nasilenie ciepłych – czerwonego, pomarańczowego).
- Sygnałem mogącym świadczyć o rozwoju zaćmy jest też częsta konieczność zmiany okularów lub problem z ich dobraniem.
- Choroba rozwija się z czasem, powodując stopniowe pogarszanie się wzroku. Nieleczona zaćma może doprowadzić do całkowitej ślepoty.
Przyczyny choroby
Wyróżniamy 3 typy zaćmy w zależności od przyczyny: wrodzona, wtórna i starcza. Jeśli choroba ma charakter wrodzony, obserwuje się ją u małych dzieci lub nawet tuż po urodzeniu. Przyczyny zaćmy wrodzonej mogą być różne. Należą do nich między innymi:
- choroby przebyte przez matkę (różyczka, opryszczka, świnka, ospa, toksoplazmoza),
- zaburzenia metaboliczne u noworodka, np. galaktozemia,
- choroby gałki ocznej (małoocze, brak tęczówki, siatkówczak, retinopatia wcześniaków),
- choroby genetyczne, np. zespół Downa,
- promieniowanie jonizujące,
- niektóre leki, np. sulfonamidy, kortykosteroidy, szczególnie przyjmowane w pierwszym trymestrze ciąży.
Zaćma nabyta może być powikłaniem innych chorób, między innymi:
- cukrzycy,
- tężyczki,
- atopowego zapalenia skóry,
- niedoczynności przytarczyc,
- choroby Wilsona,
- innych chorób oka, np. zapalenia błony naczyniowej.
Ten typ choroby może być też wywołany przez czynniki zewnętrzne, takie jak:
- urazy oka (tzw. zaćma pourazowa),
- niektóre leki, np. kortykosteroidy,
- promieniowanie jonizujące lub podczerwone (wysokie temperatury).
- Zaćma starcza rozwija się z wiekiem bez uchwytnej przyczyny. Może to być spowodowane zmianą szlaków metabolicznych w organizmie wraz z wiekiem, a tym samym zmianą składu chemicznego soczewki.
WAŻNE!
Koniecznie zgłoś się do okulisty, jeśli zauważysz u siebie objawy takie jak:
zamglone widzenie
niewyraźne widzenie konturów przedmiotów
problemy z widzeniem w jasnym świetle
szybkie męczenie się oczu
zniekształcone widzenie przedmiotów
zaburzenia widzenia barw
Nieleczona zaćma jest chorobą prowadzącą do ślepoty!
Leczenie zaćmy
Jedynym skutecznym sposobem leczenia zaćmy jest leczenie chirurgiczne. Co prawda istnieje kilka rodzajów kropli mających powstrzymać rozwój choroby, ale są one mało skuteczne, gdyż zmętnienia soczewki nie da się usunąć farmakologicznie. Dostępne na rynku preparaty mają za zadanie poprawić odżywienie soczewki oraz opóźnić zachodzenie niekorzystnych zmian w jej chemicznym składzie, jednak ich korzystne działanie nie zostało dotychczas udowodnione naukowo.
Obecnie stosowaną metodą operacji zaćmy jest tzw. metoda zewnątrztorebkowa. Polega ona na wykonaniu małego nacięcia w torebce soczewki, przez który najpierw usuwa się zmętniałe masy, a następnie wszczepia sztuczną soczewkę, która pozwala na dobre widzenie bez potrzeby stosowania silnych szkieł korekcyjnych. Odmianą tej metody jest fakoemulsyfikacja, gdzie specjalne urządzenie rozbija zmętniałe masy za pomocą ultradźwięków i zasysa je.
Operację można wykonywać w różnych stadiach choroby. Można ją przeprowadzić u praktycznie każdego pacjenta, gdyż nie wymaga znieczulenia ogólnego, tylko miejscowego. Ponadto można operować nie tylko w warunkach szpitalnych, ale też ambulatoryjnych.
Po wykonaniu zabiegu niezbędne są kontrolne wizyty u lekarza. Niestety sztuczne soczewki nie mają zdolności akomodacji, czyli zmiany kształtu, dlatego po zabiegu konieczne jest korzystanie ze szkieł korekcyjnych, aby zapewnić pełną ostrość widzenia.
Profilaktyka
W przypadku zaćmy związanej z wiekiem trudno wskazać metody zapobiegania chorobie. Jednak zawsze warto dbać o wzrok, chronić oczy przed urazami czy promieniowaniem słonecznym. Jako formę leczenia zachowawczego można potraktować prawidłowe leczenie chorób, które przyczyniają się do rozwoju zaćmy, gdyż ich odpowiednia kontrola znacząco spowalnia rozwój zaćmy nabytej.
W profilaktyce chorób oczu wskazuje się na korzystne działanie przeciwutleniaczy. Na rynku dostępnych jest wiele preparatów zawierających antyoksydanty, takie jak: luteina, witaminy C i E, bioflawonoidy pochodzące np. z czarnej jagody czy borówki. Specyfiki te zawierają jedną substancję czynną lub ich zestawy.
Wśród preparatów polecanych w profilaktyce chorób narządu wzroku należy wymienić m. in.: Bio-Wzrok, Borówka z luteiną A+E, Doppelherz Aktiv Na oczy, Jagoda plus luteina, Klarin Activ, Lutein Complex, Lutemac, Maxivision, Nutrof, Nutrof Total, Olimp Luteina Bio-Complex, Vitalux Plus.