Natłok codziennych obowiązków, życie w nieustającym pośpiechu, napięta atmosfera w pracy lub domu nierzadko są źródłem stresu, niewłaściwych nawyków żywieniowych oraz częstszego sięgania po używki (kawa, alkohol, papierosy). Taki tryb życia przyczynia się do rozwoju chorób peptycznych (górnego odcinka przewodu pokarmowego). Zgaga należy do najczęstszych dolegliwości tego rodzaju. Objawia się pieczeniem lub bólem w nadbrzuszu i za mostkiem (w bardziej zaawansowanej postaci ból może promieniować do szyi, gardła, klatki piersiowej), a także uczuciem kwaśności w ustach, chrypką, czy też przewlekłym kaszlem. Zgaga odczuwana jest głównie w wyniku cofania się (zarzucania) treści żołądkowej do przełyku (choroby refluksowej przełyku). Występuje u pacjentów w różnym wieku, choć najczęściej cierpią z jej powodu osoby aktywne zawodowo.
Co może wywoływać zgagę?
- alkohol (zwiększa wydzielanie kwasu solnego)
- czekolada
- kawa, herbata
- owoce cytrusowe i soki (powodują zakwaszenie)
- ostre przyprawy i tłuste jedzenie
- stres
- nadwaga
- palenie papierosów.
Jak sobie radzić ze zgagą?
Walkę ze zgagą należy oczywiście rozpocząć od ograniczenia czynników, które sprzyjają tej dolegliwości. A mianowicie zaleca się:
- unikać wywołujących ją pokarmów i napojów (soków cytrusowych, alkoholu, słodyczy, tłustych pokarmów, kawy, herbaty)
- spożywać ostatni posiłek na trzy godziny przed snem
- zjadać mniejsze porcje, ale częściej
- spać z tułowiem uniesionym wyżej niż reszta ciała
- możliwie jak najbardziej ograniczyć palenie papierosów.
Jeśli jednak modyfikacja trybu życia i nawyków żywieniowych nie przynoszą ulgi pacjentowi należy poddać się farmakoterapii. Wachlarz specyfików na rynku farmaceutycznym w przypadku zgagi jest bardzo szeroki. W przypadku łagodnych objawów stosuje się alkalia (antacida), a mianowicie związki glinu lub magnezu (jako środki zobojętniające kwas solny w żołądku – Gelatum Aluminii phosphorici, Maalox, Alugastrin). Działają one szybko, ale krótko (trzeba zażywać je często), ponadto należy pamiętać o interakcjach z niektórymi lekami, np. zmniejszają skuteczność tetracyklin, obniżają wchłanianie leków kardiologicznych. Skuteczniej i dłużej działają leki hamujące wydzielanie soku żołądkowego. Taki mechanizm działania mają leki blokujące receptor histaminowy H2 (obecny w żołądku). Do tej grupy należą leki zawierające w swoim składzie ranitydynę (Ranigast, Ranitin, Ranisan) lub famotydynę (Famidyna). Ich zaletami są: możliwość rzadszego stosowania, mniej interakcji z innymi lekami. Efekt zmniejszonego wydzielania soku żołądkowego (gł. kwasu solnego) dają leki należące do grupy inhibitorów pompy protonowej. Np. Polprazol, Gasec, Controloc. Diagnoza w większości przypadków opiera się na podstawie objawów. Pamiętać trzeba jednak, że jeśli jest ona niejasna lub gdy objawy są nasilone niezbędne są badania diagnostyczne.