Twoje oczy pieką, są zaczerwienione? Masz uczucie piasku pod powiekami? Większość z nas miała podobne objawy, gdyż długa praca przy komputerze, klimatyzowane pomieszczenia, a nawet zbyt częste oglądanie telewizji przyczynia się do tego, że odczuwamy nadmierną suchość i podrażnienie gałki ocznej.
Skąd ta suchość?
Wbrew pozorom łzy odgrywają bardzo istotną rolę w oku, a co za tym idzie w samym procesie widzenia. Film łzowy wyrównuje drobne nierówności na powierzchni rogówki, dzięki czemu jest ona przezroczysta i zachowuje swoje właściwości optyczne. Ponadto łzy wypłukują drobne ciała obce oraz mają działanie przeciwzapalne i bakteriobójcze. To dzięki nim powstaje wyraźny obraz na siatkówce, a my widzimy z odpowiednią ostrością. Ponad to łzy odpowiadają za oczyszczanie powierzchni oka z zanieczyszczeń, a także za odżywianie wierzchnich warstw rogówki, dzięki czemu zmniejsza się tarcie powiek po powierzchni oka w trakcie mrugania, a my nie odczuwamy z tego powodu dyskomfortu.
Przyczyną suchości może być nie tylko zbyt mała ilość łez, ale także ich nieprawidłowy skład. Destrukcyjnie na oczy wpływa dym (także papierosowy), kurz, wiatr i słońce, a także ogrzewanie i zbyt suche powietrze w pomieszczeniach, dlatego ważne jest, aby zapewnić im odpowiedni poziom nawilżenia i umożliwić tym samooczyszczanie.
Suchość oczu może być także związana z podeszłym wiekiem, stosowaniem niektórych leków (np. doustna antykoncepcja, leki psychotropowe), a także z niektórymi jednostkami chorobowymi. Gdy odczuwasz podrażnienie, mruganie staje się dla Ciebie bolesne, a nawet niezbyt mocne światło razi nieprzyjemnie jest to znak, że Twoje oczy pilnie potrzebują właściwego nawilżenia! Jeżeli nie zadziałamy odpowiednio szybko narazimy oczy na infekcje chorobotwórczymi bakteriami, wirusami czy grzybami, a także na uszkodzenia mechaniczne, a co za tym idzie - pogorszy się jakość widzenia.
Jak zapobiegać suchości oczu?
Jeżeli chcesz zapobiegać wysychaniu powierzchni oka zacznij częściej mrugać! To właśnie podczas mrugania powieki rozprowadzają płyn łzowy po powierzchni gałki ocznej, nawilżając ją i oczyszczając z zabrudzeń. Kolejnym krokiem jest częste wietrzenie pomieszczeń, w których przebywamy, dzięki temu zwiększymy wilgotność powietrza. Także unikanie zadymionych pomieszczeń zabezpieczy przed podrażnieniami. Dla niektórych z nas jednak te zabiegi są niewystarczające dla zapewnienia odpowiedniego nawilżenia oczu. Wówczas należy zwrócić się do lekarza okulisty o pomoc w doborze odpowiednich kropli nawilżających, tzw. “sztucznych łez”, które zapuszczane do worka spojówkowego poprawiają komfort widzenia, zmniejszają dolegliwości związane z suchością, a także zapobiegają powstawaniu stanów zapalnych i podrażnień oka.
Jakie krople wybrać?
Wybór kropli najlepiej skonsultować z lekarzem okulistą, gdyż obecnie na rynku znajduje się bardzo szeroka gama preparatów nawilżających, które różnią się między sobą składem, zawartością konserwantów, a także długością przydatności do użytku po otwarciu.
Nawilżające krople do oczu są połączeniem wody i tzw. polimerów, które mają zdolność do zatrzymywania wody na powierzchni oka i to od nich właśnie zależy jakość kropli. Bardzo popularnym składnikiem o działaniu nawilżającym jest kwas hialuronowy, który oprócz tego, że zapewnia odpowiedni poziom nawilżenia powierzchni oka jest naturalnym składnikiem jego struktur. Często w celu nawilżenia oczu stosujemy roztwór soli fizjologicznej w ampułkach, jednak nie jest to środek zapewniający długotrwały efekt nawilżenia, nie sprawdzi się na dłużą metę. Oczywiście doskonale nadaje się do przemywania oczu i zadbania o ich higienę, ale nie będziemy zadowoleni z właściwości nawilżających soli fizjologicznej.
Wiele preparatów po zakropleniu do oka przechodzi w postać żelu, dzięki czemu długo utrzymują się na powierzchni gałki ocznej i skutecznie ją nawilżają, znosząc uczucie suchości i podrażnienia. Po aplikacji możemy mieć chwilowe problemy z ostrością widzenia, ale efekt ten nie utrzymuje się długo.
Konserwanty.
Konserwanty są składnikami dodawanymi do kropli w celu przedłużenia ich trwałości i uniemożliwienia namnażania się bakterii po otwarciu opakowania. Niestety na wielu z nas wywierają one działanie drażniące i alergizujące, ponad to mogą pogłębiać problem suchości oka. Krople z konserwantami nie powinny być stosowane przez osoby noszące miękkie soczewki kontaktowe, gdyż mogą one zostać uszkodzone przez nie, a także środki konserwujące mogą gromadzić się pod soczewką i działać drażniąco na gałkę oczną. Dlatego też osoby noszące soczewki kontaktowe powinny stosować krople bez konserwantów, natomiast mogą zastosować preparat o podwyższonej lepkości, dzięki czemu będzie można rzadziej zakraplać oczy, a efekt nawilżenia będzie się dłużej utrzymywał. Wybierając krople nawilżające do soczewek musimy uwzględnić także to, jaki rodzaj soczewki nosimy, a także czy są to soczewki ciągłe, czy może jednodniowe.
A co z terminem ważności?
Każdy, kto używał kiedyś kropli do oczu wie, że po otwarciu szybko tracą one zdatność do użycia, czas ten waha się od 4 tygodni do 3 miesięcy, jest to zależne od tego czy preparat zawiera środki konserwujące czy też nie, a także jaki rodzaj opakowania został zastosowany. Na rynku występują preparaty w opakowaniach jednorazowego użytku, tzw. minimsach. Są to oddzielne, jednorazowe pojemniczki, które po otwarciu należy wyrzucić po 24 godziach, nawet jeżeli nie zużyliśmy ich do końca, gdyż są pozbawione środków konserwujących i po otwarciu opakowania tracą jałowość. Ta postać kropli jest bardzo wygodna w stosowaniu, gdyż wystarczy zabrać ze sobą pojemniczek w kieszeń i wyjść z domu, nie ma konieczności noszenia całego opakowania kropli ze sobą.
Na rynek zostały też wprowadzone krople z wbudowanym systemem ABAK®, które nie zwierają konserwantów, a mimo to mogą być stosowane aż dwa miesiące po pierwszym otwarciu. To właśnie specjalny dozownik wyposażony w filtry umożliwia uwalnianie pojedynczych kropli z opakowania, zapobiegając zanieczyszczeniu roztworu w buteleczce. Krople te są także bardziej ekonomiczne i można zużyć je do końca bez strat, gdyż nie rozpryskują się i nie wylewają z opakowania bez naszej kontroli.
Bardzo ważne jest, aby nie stosować kropli po upływie daty ważności deklarowanej przez producenta na opakowaniu, ponieważ mogą zmienić się ich właściwości, a niekiedy dochodzi także do nadkażenia bakteriami chorobotwórczymi.
O czym należy pamiętać stosując krople nawilżające?
Podając tradycyjne preparaty nawilżające w postaci kropli lub żelu, zawsze należy przestrzegać następujących zasad:
- umyć ręce wodą i mydłem przed podaniem leku, aby uniknąć zakażenia,
- zachować odpowiednią odległość podczas podawania leku do oka, tak aby końcówka, z której wydostaje się lek nie dotykała oka ani skóry rąk,
- nie podawać leku podczas noszenia soczewek kontaktowych, gdyż zawarty w większości preparatów sztucznych łez konserwant może zmieniać właściwości soczewek kontaktowych,
- należy podać jedną, maksymalnie dwie krople do worka spojówkowego, gdyż ze względu na jego małą pojemność, nadmiar preparatu wydostaje się na policzek. Jest to problem zwłaszcza dla kobiet noszących makijaż, gdyż uniemożliwia podanie kropli w ciągu dnia
- jeżeli stosujemy inne leki aplikowane do oka, powinniśmy pamiętać, że krople do oczu należy wpuszczać na końcu
- w przypadku stosowania kilku preparatów do oczu należy zachować ok. 10-15 minutowy odstęp pomiędzy zakropleniem preparatów. Zbyt szybkie podawanie kolejnych leków może spowodować ich niedostateczne działanie, a w konsekwencji nieskuteczność leczenia.
- kropli do oczu bez konserwantów w jednorazowych fiolkach (minimsach) nie można po otwarciu przechowywać. Otwartą fiolkę po zakropleniu należy wyrzucić, nawet jeśli nie zużyliśmy całej zawartości.
- krople w butelkach wielorazowych – niezależnie czy z konserwantem czy bez – również należy po otwarciu zużyć w ściśle określonym czasie. W przypadku kropli ocznych jest to najczęściej okres od 4 tygodni do 3 miesięcy.
- należy zwrócić uwagę w jakich warunkach dany lek (preparat) powinien być przechowywany. Niektóre leki wymagają przechowywania w lodówce. Inne można zostawić w temperaturze pokojowej. Zawsze należy chronić lek zarówno przed zamrożeniem, jak i nadmiernym ogrzaniem (np. powyżej 25° C). Nieodpowiednie przechowywanie kropli do oczu może zmienić ich właściwości!